22-10-2025 JOURE – De 12 provincies, terreinbeherende organisaties, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen presenteerden eerder deze week oktober de Bouwsteen Natuur. Met deze handreiking aan het Rijk bundelen decentrale overheden en natuurbeheerders hun krachten om natuurherstel structureel te verankeren. Zo willen zij een belangrijke bijdrage leveren aan het weer mogelijk maken van vergunningverlening in Nederland.
De kwaliteit van de Nederlandse natuur staat onder druk. Dat belemmert niet alleen de biodiversiteit, maar ook de mogelijkheden om vergunningen te verlenen. Stilstand door het niet kunnen afgeven van vergunningen heeft grote gevolgen voor de economie, woningbouw en verduurzaming. Volgens de opstellers van de Bouwsteen Natuur kan deze impasse alleen doorbroken worden met een aanpak gericht op minder vervuiling en het versterken van de natuur.
De Bouwsteen Natuur sluit aan op het eerder gepresenteerde document Bouwsteen Emissiereductie Landbouw. Daarin deden provincies en landbouwpartijen samen voorstellen voor juridisch geborgde stikstofreductie. Beide bouwstenen vormen samen een integraal voorstel om Nederland van het slot te halen.
Met de Bouwsteen Natuur doen de ondertekenaars een concrete handreiking aan de landelijke politiek om samen te bouwen aan een Natuurpact 2.0: een structurele verankering van natuurbeleid als fundament voor een leefbaar, gezond en toekomstbestendig Nederland. De bouwsteen bevat vier concrete voorstellen:
- Bekostiging en borging van natuurbeheer
Structurele financiering en een helder verantwoordingssysteem zijn nodig voor effectief natuurbeheer. Naast de inflatiecorrectie is per 1 januari 2026 jaarlijks 200 miljoen euro extra nodig om het beheer adequaat uit te voeren. - Gericht natuurherstel
Extra maatregelen zijn noodzakelijk om in 2035 voor 90 procent van de habitats de condities op orde te hebben. Daarbij spelen hydrologische maatregelen en de rol van waterschappen een cruciale rol. - Versterking van natuur op landbouwgrond
Boeren zijn onmisbare partners in het herstel van het Nederlandse landschap. Een toekomstbestendig stelsel voor agrarisch natuurbeheer – vrijwillig, maar niet vrijblijvend – moet bijdragen aan meer biodiversiteit en een betere balans tussen landbouw en natuur. - Monitoring en bijsturing
Structurele monitoring en transparante verantwoording zijn essentieel. Waar nodig wordt bijgestuurd, in samenhang met omgevingsbeleid en bestaande wet- en regelgeving.
De Bouwsteen Natuur is ondertekend door het Interprovinciaal Overleg, de terreinbeherende organisaties LandschappenNL, Natuurmonumenten, de Unie van Bosgroepen en de Federatie Particulier Grondbezit, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen. Staatsbosbeheer leverde een aanvullende reflectie op het akkoord.