14-02-2019 JOURE – In Friesland geldt een voorlopige stop op geitenhouderijen. De provincie stelt deze stop in op basis van een advies van GGD Fryslân. Nieuwvestiging en uitbreiding van bestaande geitenhouderijen is in de hele provincie niet mogelijk. Dit geldt totdat er meer duidelijkheid is over de effecten op de volksgezondheid. Ook omschakeling van bestaande veehouderijen naar geitenhouderijen valt onder het verbod.
Provinciale Staten hebben een voorbereidingsbesluit genomen om de verordening ruimte op dit punt aan te passen. Het voorbereidingsbesluit is een “verklaring” dat rondom de geitenhouderijen een verordening in voorbereiding is. Het gaat in dit geval om een wijziging van de Verordening Romte 2014. Dit voorbereidingsbesluit is nodig om het aantal geiten direct (tijdelijk) te kunnen bevriezen. In juli volgt de officiële aanpassing van de Verordening Romte door Provinciale Staten.
Waterbedeffect
Gedeputeerde Johannes Kramer: “We nimme it advys fan de GGD hiel serieus om’t it om de folkssûnens giet. Dêrom fine we it rjochtfeardige om út foarsoarch dit tydlike beslút te nimmen. It tariedingsbeslút mei tydlike stop jout de provinsje de tiid om goed te sjen nei wat der krekt oan de hân is en in perioade fan ynspraak troch te rinnen. We binne de njoggende provinsje dy’t in tydlike stop ynstelt. We stelle de stop ûnder oaren yn om in soarte fan wetterbêdeffekt foar te kommen, wêrby geitehâlders út dizze provinsjes nei Fryslân komme”.
In 2018 waren er 23.526 geiten in Fryslân, waarvan 16.544 melkgeiten. Tussen 2017 en 2018 nam het aantal met ruim 3000 geiten toe. In 2018 groeide het aantal melkgeiten met 18%. De totale groei in Fryslân bedraagt 76% sinds 2013. Het aantal geiten is landelijk gezien in een jaar tijd met ruim 64.000 (12%) gegroeid tot ruim 597.000. Er zijn landelijk nu 45% meer geiten dan vijf jaar geleden. Het Friese aandeel in deze landelijke cijfers is 3,9%.
Wetenschappelijk onderzoek laat herhaaldelijk zien dat omwonenden van geitenhouderijen een verhoogde kans hebben op een longontsteking. Om de oorzaak hiervan te onderzoeken is op verzoek van de ministeries van VWS en LNV een vervolgonderzoek gestart. Zodra de oorzaak bekend is, kan het RIVM ook zeggen of er maatregelen op de bedrijven nodig zijn. De afronding van dit onderzoek is in 2021. Dit najaar wordt een tussenrapportage verwacht.
Advies GGD Fryslân
De GGD Fryslân adviseert, vanwege de ernst van de gevonden gezondheidseffecten en het lopende onderzoek, om uit voorzorg maatregelen te nemen. De gezondheidsdienst geeft het advies geen geitenbedrijven te laten vestigen of uit te laten breiden. Dit is volgens de GGD aan de orde als zich binnen een straal van 2 kilometer gevoelige bestemmingen (zoals woningen) bevinden. In Fryslân zijn er nagenoeg geen gebieden waar binnen een straal van 2 kilometer geen bebouwing is. Daarom kiest de provincie er uit voorzorg voor om de voorlopige stop voor heel Fryslân te laten gelden. Mogelijk dat de GGD op basis van de resultaten van het vervolgonderzoek het advies op een later moment bijstelt.