30-07-2019 JOURE – Sinds begin 2016 kent Nederland een nieuw stelsel voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer waarbij er wordt gewerkt via agrarische collectieven. Het uitgekeerde bedrag aan de collectieven per beheerjaar is toegenomen: van ruim 42,4 miljoen euro in 2016 tot ruim 61,4 miljoen voor beheerjaar 2018. Ongeveer de helft van de uitgekeerde bedragen gaat richting het beheer van het leefgebied open grasland. Het totale beschikbare budget gedurende de invoering van het stelsel toegenomen tot meer dan 70 miljoen per jaar. Er is dus sprake van onder uitputting.
Het netto-areaal dat in de leefgebieden en voor de categorie water wordt beheerd via de collectieven is sinds 2016 gegroeid van 64.293 hectare in 2016 tot 77.351 hectare in beheerjaar 2018. Het bruto-areaal bedraagt 105.000 hectare in beheerjaar 2018. Doordat pakketten soms gestapeld kunnen zijn, is deze oppervlakte groter dan het aantal netto-hectares.
Open grasland
Van het bruto-areaal is bijna 90.000 hectare beheer van het leefgebied open grasland. Dit grote areaal beheer in open grasland kan worden verklaard uit de beleidsmatige prioriteit die Nederland geeft aan het in stand houden van weidevogels. Bovendien is het beheer in open grasland vaker gecontracteerd op hele percelen, dat in hectares meer aantikt vergeleken met de andere leefgebieden waar het beheer zich vaak beperkt tot randen.
Areaal is kleiner dan onder het oude stelsel
Het areaal dat in beheer is onder het nieuwe agrarisch natuur- en landschapsbeheer is kleiner dan onder het oude stelsel. Die afname kan worden verklaard uit het doorvoeren van de meer selectieve leefgebiedenbenadering, in combinatie met het ontmoedigen van legselbeheer. Deze lichte vorm van beheer telde zwaar mee in de totale arealen beheer onder het oude stelsel. Onder het nieuwe stelsel wordt gestimuleerd om te kiezen voor zwaardere beheerpakketten, zoals uitgestelde maaidatum en plas-dras, die gunstiger zijn voor weidevogels, maar ook voor de deelnemer een groter effect hebben op de agrarische bedrijfsvoering.
Minder geld voor beheer
Daarnaast speelt mee dat sinds de invoering van het nieuwe stelsel de administratieve kosten van collectieven uit het beheerbudget betaald moeten worden, waardoor er per saldo minder geld beschikbaar is voor beheer. Bovendien zijn de vergoedingen voor beheeractiviteiten bij de invoering verhoogd, omdat ze niet meer kostendekkend waren. Hierdoor kan een kleinere oppervlakte beheer worden gerealiseerd dan in het oude stelsel.