24-11-2019 JOURE – Aardappelveredelaar HZPC wijkt voor het veredelingsonderzoek deels uit naar Canada om daar met hulp van moderne veredelingsmethodes zoals gene editing sneller en beter nieuwe aardappelrassen te ontwikkelen. Deze methode mag in Europa alleen toegepast worden wanneer wordt voldaan aan de strenge wetgeving rond genetische modificatie. Voor andere kwekers en biotechbedrijven is de stap om vanwege die reden naar een land buiten Europa uit te wijken vooralsnog nog te groot.
Met gene editing kunnen stukjes DNA van organismen aan en uit worden gezet. Daarbij wordt er geen vreemd DNA ingebracht, zoals bij klassieke genetische modificatie. Het Europese Hof van Justitie oordeelde echter dat deze techniek aan dezelfde regels moet voldoen als ’traditionele’ genetische modificatie. Dat maakt het gebruik van deze specifieke techniek in Europa traag en duur. Er zijn zware toelatingsprocedures en op het etiket moet worden vermeld dat het product genetisch gemodificeerde organismen bevat. Canada kijkt vooral naar veiligheid van de nieuw verkregen eigenschappen. Daar wordt streng op getest. De toegepaste techniek maakt daarvoor geen verschil. De producent kan wel worden verplicht om op het etiket te melden dat er een gentechniek is toegepast, maar dat is niet de regel.
Na de uitspraak van het Europese Hof dreigden sommige kwekers hun onderzoekscentra te verhuizen naar landen buiten de Europese Unie. Ze vrezen dat ze worden ingehaald door buitenlandse kwekers, die sneller een nieuw ras op de markt kunnen brengen. HZPC is de eerste die de stap daadwerkelijk zet. Voor andere kwekers en biotechbedrijven is die stap nog te groot. Aardappelkweker Meijer in het Zeeuwse Rilland laat weten dat het geen verhuisplannen heeft, net als de zaad- en pootgoedkwekers Enza Zaden, Beekenkamp Plants en Rijk Zwaan. Ook Niels Louwaars, directeur van branchevereniging Plantum, kent geen andere voorbeelden.
De kans is overigens groot dat producten van aardappelen die via gene edeting ontwikkeld zijn toch in Europa op de markt komen. Want als de aardappel via de boer eenmaal in het handelscircuit is gekomen, is het bijna onmogelijk om deze nog te onderscheiden van dezelfde aardappel die op ouderwetse manier is veredeld.